ระบบขับถ่าย - PDF Flipbook
ระบบขับถ่าย
112 Views
107 Downloads
PDF 2,115,814 Bytes
ระบบขบั ถา่ ย
(Excretion System)
ไต (kidney)
โครงสรา้ งไต ประกอบดว้ ยเนือ้ เยอื่ 2 ชน้ั หน่วยไต ชนั้ นอก เรยี กวา่ คอรด์
เทกซ ์ (cortex) ชน้ั ในเรยี กวา่ เมดลั ลา (medulla) ภายในไตประกอบดว้ ย หน่วยไต (nephron) มี
ลกั ษณะเป็ นท่อขดอยู่หลอดเลอื ดฝอยเป็ นกระจกุ อยู่เต็มไปหมด
แอมโมเนีย (Ammonia; NH3) ซงึ่ มคี วามเป็ นพษิ สงู มคี ณุ สมบตั ลิ ะลายนา้ ได้
ดี จะกาจดั ออกในรปู ของแอมโมเนียมไอออน (NH+4) การกาจดั ตอ้ งใชน้ า้ ปรมิ าณมาก พบในสตั ว ์
น้าทง้ั หมดและปลาสว่ นใหญ่ สงิ่ มชี วี ติ บางชนิดสามารถเปลยี่ นแอมโมเนียใหอ้ ยใู่ นสภาพทเี่ ป็ นพษิ
นอ้ ยลง เชน่ ยูเรยี (Urea) หรอื กรดยรู กิ (Uric acid)
ยเู รยี (Urea) มคี วามเป็ นพษิ นอ้ ยกวา่ แอมโมเนีย ละลายน้าได ้ กาจดั ออกในรปู ของ
สารละลาย เป็ นของเสยี ทถี่ กู ขบั ออกมาจากสตั วเ์ ลยี้ งลกู ดว้ ยน้านม สตั วส์ ะเทนิ น้าสะเทนิ บก
ฉลาม และปลากระดกู แข็งบางชนิด
กรดยรู กิ (Uric acid) การกาจดั ออกนอกรา่ งกายมกี ารสญู เสยี นา้
นอ้ ยทสี่ ดุ เนื่องจากกรดยูรกิ เป็ นสารทลี่ ะลายนา้ ไดน้ อ้ ยและกอ่ นการกาจดั ออก
รา่ งกายสามารถดดู นา้ กลบั คนื ไดเ้ กอื บหมด โดยขบั ถา่ ยออกมาปนกบั อจุ จาระใน
ลกั ษณะครงึ่ แข็งครงึ่ เหลว (Semisolid) พบในสตั วพ์ วก แมลง นก
สตั วเ์ ลอื้ ยคลาน และหอยทอี่ าศยั อยบู่ นบก
ฟองนา้ (sponges)ไม่มอี วยั วะในการขบั ถา่ ยของเสยี แต่ละ
เซลลส์ มั ผสั กบั นา้ โดยตรง ใชว้ ธิ กี ารกาจดั ของเสยี ดว้ ยการแพร่
(Diffusion) ผ่านเยอื่ หมุ ้ เซลล ์ (Cell membrane)
ไฮดรา (Hydra)ไม่มอี วยั วะในการขบั ถา่ ย แตก่ าจดั แกส๊ และของเสยี พวก
แอมโมเนียโดยวธิ กี ารแพร่ (Diffusion)ผ่านเยอื่ หมุ ้ เซลล ์ (Cell membrane)
หนอนตวั แบน(Flat worms)เป็ นสตั วไ์ ฟลมั แรกทมี่ รี ะบบขบั ถา่ ย เรยี กวา่ โพรโทเนฟรเิ ดยี
(Protonephridia) ประกอบดว้ ยทอ่ ตามยาวกระจายอย่ขู า้ งตลอดตามความยาวของลาตวั ทปี่ ลายท่อ
มเี ฟลมเซลล ์ (Flame cell = เซลลเ์ ปลวไฟ) ซเิ ลยี จะโบกพดั นา้ และของเสยี จากเฟลมเซลลใ์ หไ้ หลออกมา
ตามทอ่ รบั ของเหลวและออกภายนอกทางชอ่ งขบั ถา่ ยทผี่ นังลาตวั
แอนนิลดิ (Annelid)เชน่ ไสเ้ ดอื นดนิ มลี าตวั แบง่ เป็ นขอ้ ปลอ้ ง แตล่ ะปลอ้ งจะมอี วยั วะ
ขบั ถา่ ย เรยี กวา่ เนฟรเิ ดยี ม (Nephridium) ปลอ้ งละ 1 คู่ เนฟรเิ ดยี มประกอบดว้ ย 3 สว่ น คอื สว่ นทมี่ ี
ลกั ษณะเหมอื นปากแตรภายในมซี เิ ลยี ลอ้ มรอบ ทาหนา้ ทรี่ บั ของเหลวจากชอ่ งลาตวั เรยี กวา่ เน
โฟรสโตม(Nephrostome)ส่วนทเี่ ป็ นท่อยาว(Nephridial tubule)ขดไปมามเี สน้ เลอื ดพนั รอบทอ่ นี้
เพอื่ ดดู นา้ และของเหลวทมี่ ปี ระโยชนก์ ลบั นาไปใชป้ ระโยชนอ์ กี ครง้ั ตอนปลายของท่อพองขยาย
ออกเป็ นถงุ (Bladder)และเนฟรดิ โิ อพอร ์ (Nephridiopore)เป็ นปลายของทอ่ เปิ ดออกส่ภู ายนอกทาง
ผวิ หนัง
อารโ์ ทรพอด (Arthropod)พวกแมลง มอี วยั วะขบั ถา่ ยเรยี กวา่ ทอ่ มลั พเิ กยี น
(Malpighian tubule)มลี กั ษณะคลา้ ยถงุ ยนื่ ออกมาจากทางเดนิ อาหารตรงบรเิ วณรอยตอ่ ของทางเดนิ
อาหารสว่ นกลางและทา้ ย ปลายของทอ่ มลั พเิ กยี นจะลอยอยู่ในชอ่ งของลาตวั ของเสยี นา้ และสารตา่ งจะ
ถกู ลาเลยี งเขา้ ส่ทู อ่ มลั พเิ กยี น ผ่านไปตามทางเดนิ อาหารและมกี ล่มุ เซลลบ์ รเิ วณไสต้ รงทาหนา้ ทดี่ ดู นา้
และสารทมี่ ปี ระโยชนก์ ลบั เขา้ สรู่ ะบบหมุนเวยี นเลอื ด สว่ นของเสยี พวกสารประกอบไนโตรเจนเปลยี่ นเป็ น
ผลกึ กรดยรู กิ เพอื่ ขบั ออกจากรา่ งกายพรอ้ มกบั กากอาหาร
กงุ ้ มอี วยั วะขบั ถา่ ย เรยี กวา่ ตอ่ มเขยี ว (Green gland)
หรอื ตอ่ มแอนเทนนัล (Antennal gland) จานวน 1 คู่ ทบี่ รเิ วณ
ฐานของหนวด โดยทาหนา้ ทกี่ รองของเสยี สารประกอบพวกไนโตรเจน ของเสยี ผ่านไปตามท่อ และ
ตอนปลายของทอ่ พองออกเป็ นถงุ (Bladder) กอ่ นปลอ่ ยออกนอกรา่ งกายทางรขู บั ถ่าย (Excretory
pore)
Data Loading...