ผลงานวิจัย นวัตกรรมดีเด่น 2564 E-book 64_1

99 Views
10 Downloads
PDF 34,356,917 Bytes

ผลงานวจิ ยั นวัตกรรมดเี ดน่
ประจาํ ปี งบประมาณ พ.ศ.๒๕๖๔

โดย กลุ่มพฒั นาวชิ าการปศุสัตว์

ผู้ดาํ เนินการเผยแพร่

รายงานวจิ ยั ฉบับสมบรู ณ
โครงการ “การพัฒนาสายพนั ธเุ พ่อื ผลิตสุกร พันธหุ มดู าํ เชียงใหม”'

โดย
นายกมล ฉววี รรณ และคณะ

สนับสนนุ โดยสํานกั งานกองทุนสนบั สนุนการวิจยั (สกว.)
กนั ยายน 2561

สัญญาเลขที่ RDG5920002

รายงานวจิ ัยฉบับสมบรู ณ
โครงการ “การพฒั นาสายพันธุเพ่ือผลติ สุกร พนั ธหุ มูดําเชียงใหม”'

คณะผว3ู จิ ัย หนว' ยงาน

1. นายกมล ฉววี รรณ ศนู ยวิจยั และพัฒนาสุกร กรมปศุสตั ว

2. นายประภาส มหนิ ชยั ศนู ยวจิ ัยและบาํ รงุ พนั ธุสัตวเชียงใหม' กรมปศุสตั ว

3. นายศุภมิตร เมฆฉาย คณะเกษตรศาสตร มหาวทิ ยาลยั เชียงใหม'

4. นางสาวธนนันท ศุภกจิ จานนท คณะสตั วศาสตรและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยแมโ' จ3

5. นางสายพณิ เจริญสนองกุล ศนู ยวจิ ัยและบํารงุ พันธุสัตวเชยี งใหม' กรมปศุสัตว

สนบั สนนุ โดยสํานักงานกองทุนสนบั สนนุ การวจิ ยั (สกว.)

(ความเหน็ ในรายงานนี้เปนของผร$ู ับทุน สกว. ไม*จําเปนต$องเห็นดว$ ยเสมอไป)

Executive Summary

โครงการ “การพัฒนาสายพนั ธเุ พอ่ื ผลติ สุกร พนั ธหุ มูดาํ เชยี งใหม”'

เกษตรกรผู$เลี้ยงสุกรในประเทศไทยแบ*งออกเปนเกษตรกรรายย*อย ฟาร6มขนาดเล็ก ฟาร6มขนาดกลาง
และฟารม6 ขนาดใหญ*ซ่ึงเล้ยี งแบบอุตสาหกรรม เกษตรกรส*วนใหญ*ยังเปนเกษตรกรรายย*อยที่เลี้ยงสุกรน$อยกว*า
50 ตัว ท่ีขาดความสามารถในการแข*งขัน กรมปศุสัตว6ได$วางนโยบายเพ่ือลดต$นทุนการผลิตสุกร โดยเฉพาะใน
ด$านพันธ6ุ อาหาร และการจัดการ เพื่อเพ่ิมทางเลือกให$เกษตรกรรายย*อย โดยเฉพาะเกษตรกรในพื้นที่ห*างไกล
และชาวไทยภูเขา และเปนการพัฒนาพันธุ6สุกรที่ให$เน้ือคุณภาพสูงสําหรับตลาดจําเพาะโดยใช$พันธุกรรมสุกรที่
มีอยู*ในประเทศ โดยกรมปศุสัตว6ได$พัฒนาสุกรลูกผสมเปDยแตรง-พ้ืนเมือง ท่ีให$ปริมาณเนื้อแดงมากกว*าสุกร
พื้นเมืองสายพันธุ6ดั้งเดิม และลักษณะคุณภาพเน้ือที่ดี เล้ียงง*าย ทนทานต*อโรคและสภาพแวดล$อม ซึ่งเปนการ
ใช$ประโยชน6จากพันธุ6สัตว6พื้นเมืองของไทย เพ่ือนําไปใช$ส*งเสริมแก*ชาวไทยภูเขา และลูกผสมดูร็อค-เหมยซาน
ซึ่งเปนสุกรท่ีให$เน้ือคุณภาพสูง และให$ผลผลิตสูงจากคุณสมบัติการให$ลูกดกจากพันธุกรรมสุกรพันธุ6เหมยซาน
ซ่ึงเปนพันธ6สุ ัตวพ6 ระราชทาน เพือ่ นาํ ไปใชส$ ง* เสริมแก*ชาวไทยภูเขาและเกษตรกรรายย*อย สุกรท้ังสองกลุ*มนี้เปน
สุกรท่ีให$เน้ือคุณภาพสูงเหมาะแก*การเล้ียงในสภาพเกษตรกร คณะผู$วิจัยจึงมีแนวคิดในการนําสุกรทั้งสองกลุ*ม
มาวิจัยและพัฒนาให$พันธุ6สุกรท่ีมีสีดํา และให$คุณภาพเน้ือในระดับสูง มีความน*ากินสูง มีความน*ุม และมีไขมัน
แทรกในกล$ามเนื้อ โดยคัดเลือกด$วยเทคนิคอณูพันธุศาสตร6 และเทคนิควิทยาศาสตร6เน้ือสัตว6 เพ่ือพัฒนาเปน
สุกรต$นพันธุ6ที่มีคุณภาพซาก คุณภาพเน้ือ คุณภาพการบริโภคสูง และมีลักษณะสีดํา ซ่ึงจะใช$เปนพันธุ6พ้ืนฐาน
สําหรับนํามาผสมข$ามพันธ6ุได$เปนลูกผสม 4 สายพันธ6ุ เพ่ือใช$เปนสุกรขุน (commercial line) ที่มีสีดํา และให$
เน้ือคณุ ภาพสูง ใหช$ ื่อวา* “หมดู าํ เชยี งใหม*”

ในการวิจัยครั้งนี้ ได$นําสุกรลูกผสมเปDยแตรง-พื้นเมือง และลูกผสมดูร็อค-เหมยซานรุ*น F2 ของกรม
ปศุสัตว6 ท่ีศูนย6วิจัยและบํารุงพันธุ6สัตว6เชียงใหม* มาตรวจสอบด$วยเครื่องหมายพันธุกรรมหรือเครื่องหมาย
โมเลกุล (genetic marker) ที่เกี่ยวข$องกับคุณภาพเน้ือ คุณภาพซาก คุณภาพการบริโภค จํานวน 10
เคร่ืองหมาย ได$แก*ยีน LEP LEPR MC4R IGF2 PIT-1 MC5R CRC1 CAST PRKAG3 และ PPAR และ
เคร่ืองหมายโมเลกลุ ทีเ่ กย่ี วขอ$ งกบั ลักษณะสขี นสีดํา คือยีน MC1R และ KIT นําสุกรท่ีตรวจสอบแล$วมาทดสอบ
สมรรถภาพการผลิตโดยการทดสอบพันธ6ุด$วยอาหารโปรตนี 18 เปอรเ6 ซน็ ต6 เลีย้ งในคอกขังเดี่ยวจากนํ้าหนัก 30
กิโลกรัม ถึงนํ้าหนัก 90 กิโลกรัม บันทึกข$อมูลอัตราการเจริญเติบโต (ADG) ประสิทธิภาพการเปลี่ยนอาหาร
(FCR) ปรมิ าณอาหารที่กนิ (FI) วดั ความหนาไขมันสันหลัง (BF) และความลึกเนื้อสัน (LEA) ส*ุมสุกรบางส*วนมา
ศึกษาคุณภาพซาก คุณภาพเนือ้ และคณุ ภาพการบริโภค เช*น เปอร6เซ็นต6ซากเย็น เปอร6เซ็นต6เนื้อแดง ความน*ุม
ของเนื้อ อุณหภูมิ ความเปนกรด-ดา* ง ค*าสขี องเน้อื แรงตดั ผ*านเนื้อ และลกั ษณะไขมันแทรก เปนต$น

ผลจากการวจิ ัยพัฒนาได$เปนสกุ รต$นพนั ธห6ุ มดู ําเชียงใหมใ* นรุน* F3 ซ่งึ เปนสุกรพ*อพนั ธ6ุ และสุกรแม*พันธุ6
เพื่อใชพ$ ฒั นาพนั ธุห6 มดู าํ เชียงใหม*ต*อไป โดยสกุ รลูกผสมเปยD แตรง-พืน้ เมอื งเหมาะใช$เปนกลุ*มสายพ*อ (sire line)
และสกุ รลูกผสมดูร็อค-เหมยซานเหมาะใช$เปนกลุ*มสายแม* (dam line) สุกรลูกผสมดรู ็อค-เหมยซานมีอัตราการ
เจริญเติบโต ประสิทธิภาพการเปลี่ยนอาหาร และอายุเมื่อนํ้าหนัก 90 กิโลกรัม ดีกว*าสุกรลูกผสมเปDยแตรง-
พน้ื เมอื ง ส*วนลกั ษณะคณุ ภาพเนื้อ คุณภาพซาก และคุณภาพการบริโภคของสุกรท้ังสองกล*ุมไม*แตกต*างกัน ได$
เคร่อื งหมายโมเลกุลทใี่ ช$สําหรับคัดเลือกพันธแุ6 ละพัฒนาพนั ธห6ุ มดู าํ เชียงใหม*ท่ีให$เน้ือคุณภาพสูง และมีสีดํา โดย
เครื่องหมายโมเลกุลของยีน LEP RYR1 CAST2 MC5R และ IGF2 ใช$สําหรับคัดเลือกลักษณะสมรรถภาพการ
ผลิต ซ่ึงเคร่ืองหมายโมเลกุลของยีน CAST2 MC5R และ IGF2 ใช$คัดเลือกลักษณะพ้ืนที่หน$าตัดเนื้อสัน

I

เครื่องหมายโมเลกุลของยีน LEP และ MC5R ใช$คัดเลือกลักษณะอัตราการเจริญเติบโต และอายุเมื่อนํ้าหนัก
90 กิโลกรัม เช*นเดียวกับเคร่ืองหมายโมเลกุลของยีน LEP และ RYR1 อาจจะใช$คัดเลือกลักษณะอัตราการ
เจริญเติบโต และอายุเมื่อนํ้าหนัก 90 กิโลกรัมได$เคร่ืองหมายโมเลกุลของยีน LEP LEPR CAST2 RYR1 และ
IGF2 ใช$สําหรับคัดเลือกลักษณะคุณภาพเนื้อและคุณภาพการบริโภค โดยเครื่องหมายโมเลกุลของยีน LEP
LEPR และ IGF2 ใชค$ ัดเลอื กลักษณะคุณภาพเนื้อในสว* นของค*าแรงตัดเฉอื นช้ินเนื้อ เคร่ืองหมายโมเลกุลของยีน
RYR1 ใช$คัดเลือกลักษณะไขมันแทรก และเครื่องหมายโมเลกุลของยีน CAST2 สัมพันธ6กับลักษณะค*า pH ที่
45 นาทีหลังฆ*า เคร่ืองหมายโมเลกุลของยีนเหล*านี้สามารถนํามาใช$ในการคัดเลือกพันธุ6สุกรเพ่ือให$ได$สุกรท่ีให$
เนือ้ คุณภาพสงู ได$ และเครอ่ื งหมายโมเลกลุ ของยีน MC1R ใช$ในการคัดเลือกสุกรให$มขี นสีดาํ ตามตอ$ งการ

สกุ รรนุ* F3 ท่ีได$จากการวิจัยคร้ังน้ีจะใช$เปนสุกรต$นพันธ6ุเพ่ือพัฒนาเปนหมูดําเชียงใหม*ที่เปนทางเลือก
สาํ หรับเกษตรกรนําไปใช$ประโยชน6 เปนการเพม่ิ มูลคา* เนอื้ สกุ ร สนับสนุนความต$องการของผบ$ู ริโภค สร$างอาชีพ
ที่มีความมั่นคง ย่ังยืน เกษตรกรสามารถพ่ึงพาตนเอง ตลอดจนการพัฒนาระบบการเลี้ยงไปสู*การเลี้ยงแบบ
ปล*อยอิสระ หรือระบบอินทรีย6 สนับสนุนการใช$วัตถุดิบในท$องถ่ิน มีการพัฒนาด$านการตลาดสําหรับเนื้อสุกร
คุณภาพสูง และผลิตภัณฑ6ให$แพร*หลายและเกิดการยอมรับ ลดการนําเข$าเนื้อสุกรคุณภาพสูงจากต*างประเทศ
ตลอดจนผ$ูบริโภคเองก็มีโอกาสในการเลือกซ้ือสินค$าที่มีคุณภาพตรงตามความต$องการ และขยายการรับรู$ของ
ผู$บริโภคในด$านคุณภาพของเนื้อต*อไป ซ่ึงในช*วงระหว*างการพัฒนาพันธุ6หมูดําเชียงใหม* ได$ดําเนินการส*งมอบ
ใหแ$ กห* น*วยงานราชการ และจําหน*ายใหแ$ กเ* กษตรกรฟาร6มเครอื ข*ายที่ร*วมโครงการ ก*อให$เกิดการรับร$ู กระจาย
พันธุ6 และพัฒนาต*อยอดการใช$ประโยชน6จากหมูดําเชียงใหม*ท่ีให$เน้ือคุณภาพสูง ในลําดับต*อไปควรดําเนินการ
วิจัยพัฒนาในประเด็นต*างๆอย*างต*อเนื่อง เพ่ือให$ได$สุกรต$นพันธุ6ท่ีมีความผันแปรทางพันธุกรรมของลักษณะท่ี
ต$องการในระดับต่ํา เกิดความน่ิงของลักษณะทางเศรษฐกิจสําคัญเพ่ือใช$ผลิตหมูดําเชียงใหม*ท่ีมีคุณสมบัติตาม
ตอ$ งการ มีการใชป$ ระโยชน6จากพันธกุ รรมทีพ่ ฒั นาขึ้นมาสผ*ู $ูบรโิ ภคอยา* งเต็มประสิทธิภาพ

II

กติ ตกิ รรมประกาศ

คณะผ$วู จิ ัยขอขอบคุณสาํ นกั งานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ท่ีสนับสนุนทุนวิจัย รศ.ดร.จุฑารัตน6
เศรษฐกุล ผ$ูประสานชุดโครงการท่ีช*วยประสานงานและให$คําแนะนําท่ีมีคุณค*ายิ่ง ขอขอบคุณศูนย6วิจัยและ
บํารุงพันธ6ุสัตว6เชียงใหม* อ.สันปfาตอง จ.เชียงใหม* ภาควิชาสัตวศาสตร6และสัตว6น้ํา คณะเกษตรศาสตร6
มหาวทิ ยาลยั เชียงใหม* และคณะสตั วศาสตรแ6 ละเทคโนโลยี มหาวิทยาลยั แม*โจ$ ทใี่ ห$ความอนุเคราะห6คณะผ$ูวิจัย
ได$เขา$ ดําเนนิ การวิจัยในครั้งนี้ ขอขอบคุณผ$ูมีส*วนเก่ียวข$องทุกคนท่ีเอื้อเฟhgอและช*วยอํานวยความสะดวกในการ
เก็บข$อมูล รวมถงึ ขอขอบคุณเจา$ หนา$ ท่แี ละนกั ศึกษาทุกท*านท่ีได$ช*วยงานวิจัยคร้งั นี้สําเรจ็ ลุล*วงได$ดว$ ยดี

คณะผู$วิจัยหวังเปนอย*างย่ิงว*ารายงานฉบับนี้จะเปนประโยชน6ต*อองค6กร หน*วยงานผู$ประกอบการ
เกษตรกรผูเ$ ลี้ยงสุกร ตลอดจนนกั วชิ าการทสี่ นใจในการนําผลจากการวจิ ยั ครัง้ นี้ไปใชป$ ระโยชน6ต*อไป

คณะผูว$ ิจัย
กนั ยายน 2561

III

บทคัดยอ'

ปkจจุบัน ผู$บริโภคมีความต$องการบริโภคเนื้อคุณภาพสูงเพิ่มมากข้ึน โดยเฉพาะเน้ือสุกรบางส*วนต$อง
นําเข$าจากต*างประเทศ ประกอบกับระบบการผลิตสุกรเชิงการค$าในปkจจุบันส*งผลให$เกษตรกรรายย*อยที่มี
จาํ นวนมากในประเทศไม*มีทางเลือก และไม*สามารถแข*งขันได$ กรมปศุสัตว6มีนโยบายในการลดต$นทุนการผลิต
สุกร ในด$านพันธุ6 อาหาร และการจัดการ เพื่อเพิ่มทางเลือกให$เกษตรกรรายย*อย ให$เกษตรกรมีอาชีพที่มั่นคง
จึงได$มีการพัฒนาพันธ6ุสุกรท่ีให$เนื้อคุณภาพสูงสําหรับตลาดจําเพาะโดยใช$พันธุกรรมสุกรท่ีมีอย*ูในประเทศ ให$
เปนสุกรท่ีมีสีดํา ให$เนื้อมีความน*ากินสูง มีความน*ุม และมีไขมันแทรกในกล$ามเน้ือ โดยใช$สุกรสองกล*ุมคือ
ลูกผสมเปDยแตรง-พ้ืนเมือง (Pietrain-Native, PN) ที่ให$ปริมาณเนื้อแดงมากกว*าสุกรพื้นเมืองสายพันธุ6ดั้งเดิม
และลกั ษณะคุณภาพเนือ้ ทด่ี ี เลีย้ งงา* ย ทนทานต*อโรคและสภาพแวดล$อม ซึ่งเปนการใช$ประโยชน6จากพันธุ6สัตว6
พื้นเมืองของไทย และลูกผสมดูร็อค-เหมยซาน (Duroc-Meishan, MS) ซ่ึงเปนสุกรที่ให$เน้ือคุณภาพสูง และ
ใหผ$ ลผลติ สงู จากคุณสมบัตกิ ารให$ลูกดกจากพันธุกรรมสุกรพันธ6ุเหมยซานซึ่งเปนพันธ6ุสัตว6พระราชทาน นําสุกร
ทั้งสองกลุ*มท่ีอย*ูในระหว*างการพัฒนาพันธ6ุชั่วอายุท่ี 2 (F2) และสุกรลูกผสมของทั้งสองกล*ุม (4-cross) มา
คัดเลือกด$วยเทคนิคอณูพันธุศาสตร6 ทดสอบสมรรถภาพการผลิต และศึกษาคุณภาพเน้ือ คุณภาพการบริโภค
ด$วยเทคนิควิทยาศาสตร6เนื้อสัตว6 เพ่ือศึกษาเคร่ืองหมายโมเลกุลท่ีเก่ียวข$องกับคุณภาพซาก คุณภาพเน้ือ และ
คุณภาพการบริโภค (LEP LEPR MC4R IGF2 PIT-1 MC5R CRC1 CAST PRKAG3 และ PPAR) และ
เครอื่ งหมายโมเลกุลท่ีเก่ียวข$องกับสีขน (MC1R และ KIT) เพ่ือพัฒนาสุกรต$นพันธุ6ชั่วอายุท่ี 3 (F3) ท่ีมีคุณภาพ
เนื้อ และคุณภาพการบริโภคสูง และมีลักษณะสีดํา สําหรับใช$เปนพันธ6ุพ้ืนฐานนํามาผสมข$ามพันธ6ุเพื่อสร$างให$
เปนสกุ รขนุ (commercial line) ท่ีมีสดี ํา และให$เนอื้ คณุ ภาพสงู ใหช$ อ่ื วา* “หมดู าํ เชียงใหม*”

จากผลการวิจัยได$สุกรต$นพันธ6ุหมูดําเชียงใหม*ร*ุน F3 ซ่ึงใช$เปนสุกรพ*อพันธ6ุ และสุกรแม*พันธุ6 โดยสุกร
ลูกผสมดูร็อค-เหมยซานมีจํานวนลูกเกิดมีชีวิตและจํานวนลูกหย*านมมากกว*าสุกรลูกผสมเปDยแตรง-พื้นเมือง
(10.79 และ 9.51 ตัว, 10.06 และ 9.03 ตัว ตามลําดับ, P

Data Loading...

ผลงานวิจัย นวัตกรรมดีเด่น 2564 E-book 64_1 - PDF Flipbook