ศิลาจารึกหลักที่ 1 - PDF Flipbook

110 Views
103 Downloads
PDF 0 Bytes

Download as PDF

REPORT DMCA

---

ศิลาจารกึ หลกั ท่ี ๑

ระดับช้ันมธั ยมศกึ ษาปท2 ี่ ๒

ครเู จตรนิ ทร* ขาวนยุ/
7/24/21 กลุ3มสาระการเรียนรู/ภาษาไทย โรงเรยี นสตรีศรสี รุ ิโยทัย

ความสาํ คญั ของวรรณคดี

ความเป็นมาของศิลาจารึกหลักท่ี ๑

สมยั สโุ ขทยั พ่อขุนรามคําแหงมหาราช ทรงบันทึกเรื่องราวต่าง ๆ ลงบนแท่งศิลาสี่เหลี่ยม ๔
สมัยรัตนโกสินทร์ ด้าน โดยใช้ตวั อักษรไทยทที่ รงประดิษฐข์ น้ึ จากตัวอักษรขอมหวัดและอักษร ไทย
เดิม
7/24/21 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพบศิลาจารึก ณ วัดราชาธิวาส
เมื่อครั้งยังทรงผนวชอยู่ จึงโปรดเกล้าฯ ให้ชะลอมาไว้ที่กรุงเทพฯ และทรง
พระราชอุตสาหะอ่านศิลาจารึกแล้วนําออกเผยแพร่เป็นพระองค์แรกและ
ทรงอธิบายถ้อยคําในจารึกเป็นภาษาอังกฤษ ต่อมาจึงมีนักวิชาการพยายาม
ตรวจสอบคําอธบิ ายเพิม่ เติมและแปลเปน็ ภาษาฝรั่งเศสเผยแพร่แกบ่ ุคคลทสี่ นใจ

พระราชประวตั ผิ ทู้ รงพระราชนพิ นธ์

พ่อขุนรามคําแหงมหาราช

v ทรงเปน็ กษตั ริยอ์ งคท์ ่ี ๓ ในราชวงศพ์ ระร่วง แห่งอาณาจักรสโุ ขทัย
v ทรงช่วยพระราชบิดากระทํายุทธหัตถีกับขุนสามชนเจ้าเมืองฉอด

จนได้รับพระราชทานพระนามว่า “พระรามคาํ แหง”
v ทรงได้รับการยกย่องเป็น “มหาราช” เพราะพระปรีชาสามารถ

ทั้งในด้านการรบ การปกครอง ศาสนา การเกษตร และการ
อุตสาหกรรม ที่สําคัญ คือ ทรงประดิษฐ์อักษรไทยและโปรดเกล้าฯ
ใหจ้ ารกึ อักษรไทยลงไวบ้ นแท่งศิลา

7/24/21

ลกั ษณะคาํ ประพนั ธ์

เป็นรอ้ ยแกว้ มีสมั ผสั เป็นบางตอน เช่น
ใช้คําไทยแท้และคาํ ภาษาถิน่ เหนอื “ในน้ํามีปลา ในนามีข้าว”
เป็นสว่ นมาก มคี ําเขมร บาลแี ละ “ใครจกั ใครค่ า้ มา้ คา้ ใครจกั ใครค่ ้าเงือนคา้ ทองค้า”
สันสกฤตปนบา้ งเลก็ นอ้ ย
แต่งเป็นประโยคสั้น ๆ งา่ ย ๆ
ไมซ่ บั ซอ้ น ได้ใจความชดั เจน

7/24/21

ลักษณะคําประพนั ธ์

เปรียบเทียบตวั อกั ษรไทยสมยั พ่อขุนรามคําแหงมหาราชกบั ตวั อักษรไทยในปจั จุบัน

7/24/21

ลักษณะคาํ ประพนั ธ์

ลกั ษณะการเขียนในศลิ าจารกึ

๑. ตัวอกั ษรเขียนจากซา้ ยไปขวาและอ่านจากซา้ ยไปขวา
๒. การวางตาํ แหนง่ พยัญชนะ สระ และวรรณยกุ ต์ มหี ลกั เกณฑ์ ดังน้ี

เขียนพยัญชนะและสระอยู่บนบรรทัดเดียวกัน
วรรณยกุ ตแ์ ละนฤคหิตอยบู่ นพยัญชนะ ถา้ มที ้งั วรรณยกุ ตแ์ ละนฤคหิตใหเ้ ขยี นตอ่ กนั
สระสว่ นใหญ่ไว้หนา้ พยญั ชนะ เวน้ สระอะ อา อาํ ท่ีไว้หลงั พยัญชนะ
สระอะ เมื่อมตี วั สะกดใชต้ ัวสะกดซอ้ นกัน เช่น ขบบ คอื ขับ, วงง คือ วัง
สระอัว เมื่อไมม่ ตี วั สะกด ใช้ -วว เชน่ หวว คือ หัว

7/24/21

ลกั ษณะคาํ ประพนั ธ์

ลกั ษณะการเขียนในศิลาจารกึ

๑. ตวั อกั ษรเขียนจากซา้ ยไปขวาและอ่านจากซา้ ยไปขวา
๒. การวางตาํ แหนง่ พยัญชนะ สระ และวรรณยุกต์ มีหลักเกณฑ์ ดังน้ี

สระอือและสระออ ไม่ใช้ อ เคียง เชน่ ช่ื คือ ชือ่ , พ่ คอื พ่อ
สระเอีย ใช้ ย เมอ่ื มตี ัวสะกด เชน่ รยง คือ เรียง
ถ้าไม่มีตวั สะกด ใช้ - ยย เชน่ มียย คือ เมยี
ใช้ นฤคหติ แทนสระอาํ เชน่ บเํ รือ คอื บาํ เรอ
ใช้ นฤคหิต แทน ม เมือ่ เปน็ ตัวสะกด เชน่ พนํ อา่ นวา่ พะ-นม
ไม้ไตค่ ้ไู ม่มใี ช้ ใหใ้ ช้รปู เอกแทน เชน่ ก่ดี คอื กด็ ี

7/24/21

ลกั ษณะคําประพนั ธ์

ลักษณะการเขยี นในศิลาจารกึ

๓. วรรณยุกตท์ ใ่ี ช้มเี พยี งรปู เอกและรูปโทเทา่ นัน้

วรรณยกุ ต์รูปเอกใช้ | เหมือนปจั จบุ ัน เช่น พ่ คือ พอ่
วรรณยกุ ต์รปู โท ใช้ + แทนรปู วรรณยกุ ต์ เช่น ได๋ คอื ได้

๔. ตวั พยัญชนะสมยั พ่อขนุ รามคาํ แหงมหาราช ไม่มีตวั ฌ ฑ ฒ ฬ ฮ
๕. ตัวเลขไทยไม่มีเลข ๓ ๖ ๘ ๙
๖. ตัวอักษรไทยสมยั พอ่ ขนุ รามคาํ แหงมหาราชมกี ารเปลี่ยนแปลงแกไ้ ขรปู และวธิ เี ขยี นหลายคร้งั

บางรูปอาจเปล่ยี นไปมาก บางรูปยงั มเี ค้าของรูปเดมิ อย่จู นเป็นรูปอกั ษรปัจจบุ นั

7/24/21

เร่อื งย่อ ตอนท่ี ๑ ตอนที่ ๒

7/24/21 ต้งั แตบ่ รรทัดที่ ๑-๑๘ เรม่ิ จากบรรทดั ที่ ๑๘ ดา้ นท่ี ๑
ด้านที่ ๑ กลา่ วถึง รวมดา้ นท่ี ๒ ทงั้ หมด
พระราชประวตั ิ
จนถึงบรรทัดท่ี ๑๑ ของด้านท่ี ๓
พอ่ ขุนรามคําแหงมหาราช กลา่ วถงึ เหตกุ ารณ์ต่าง ๆ

ตอนท่ี ๓ ขนบธรรมเนียมของอาณาจักรสุโขทยั
การสรา้ งวดั พระศรีรัตนมหาธาตุ
เรมิ่ จากบรรทดั ที่ ๑๒ เมอื งศรีสัชนาลยั
ด้านที่ ๓ จนจบดา้ นท่ี ๔ การสร้างพระแทน่ มนังคศลิ าบาตร
กลา่ วถึง พระเกยี รติของ และการประดษิ ฐต์ ัวอักษรไทย
พ่อขนุ รามคําแหงมหาราช สมัยพ่อขนุ รามคําแหง

ศลิ าจารกึ

ดา้ นท่ี ๑

7/24/21

ศลิ าจารกึ

ดา้ นท่ี ๒

7/24/21

ศลิ าจารกึ

ดา้ นท่ี ๓

7/24/21

ศลิ าจารกึ

ดา้ นท่ี ๔

7/24/21

ตัวอย่าง คาํ อา่ นศิลาจารึกหลักที่ ๑

พ่อกูชื่อศรีอินทราทิตย์ แม่กูชื่อนางเสือง พี่กูชื่อบานเมือง ตูพี่น้องท้อง
เดียวห้าคน ผู้ชายสาม ผู้ญีงโสง พี่เผือผู้อ้ายตายจากเผือเตียมแต่ยังเล็ก เมื่อกู
ขึ้นใหญ่ได้สิบเก้าเข้า ขุนสามชนเจ้าเมืองฉอดมาท่เมืองตาก พ่อกูไปรบขุนสาม
ชน หัวซ้ายขุนสามชนขับมา หัวขวาขุนสามชนเกลื่อนเข้า ไพร่ฟ้าหน้าใสพ่อกู
หนีญญ่ายพายจแจ้น กูบ่หนี กูขี่ช้างเบกพล กูขับเข้าก่อนพ่อกู กูต่อช้างด้วย
ขุนสามชนตนกูพุ่งช้างขุนสามชนตัวชื่อมาสเมือง แพ้ ขุนสามชนพ่ายหนี พ่อกู
จึ่งขึ้นชื่อกูชื่อพระรามคําแหงเพื่อกูพุ่งช้างขุนสามชน เมื่อชั่วพ่อกู กูบําเรอแก่
พ่อกู กูบําเรอแก่แม่กู กูได้ตัวเนื้อตัวปลา กูเอามาแก่พ่อกู กูได้หมากส้มหมาก
หวาน อันใดกินอร่อยกินดี กูเอามาแก่พ่อกู กูไปตีหนังวังช้างได้ กูเอามาแก่พ่อ
กู กูไปท่บ้านท่เมือง ได้ช้างได้งวง ได้ปั่วได้นาง ได้เงือนได้ทอง กูเอามาเวนแก่
พ่อกู พ่อกูตายยังพี่กู กูพรํ่าบําเรอแก่พี่กูดั่งบําเรอแก่พ่อกู พี่กูตาย จึ่งได้เมือง
แก่กทู ้งั กลม เมอื่ ช่วั พอ่ ขนุ รามคําแหงเมอื งสโุ ขทัยนด้ี ี ในนํา้ มีปลาในนามขี ้าว

7/24/21 (ศลิ าจารกึ หลักที่ ๑ : พอ่ ขุนรามคาํ แหงมหาราช)

ตัวอยา่ ง คาํ อ่านศลิ าจารกึ หลักท่ี ๑

เจ้าเมืองบ่เอาจกอบในไพร่ ลูท่างเพื่อนจูงวัวไปค้า ขี่ม้าไปขายใครจักใคร่ค้า
ช้าง ค้า ใครจักใคร่ค้าม้า ค้า ใครจักใคร่ค้าเงือนค้าทองค้า ไพร่ฟ้าหน้าใส ลูก
เจ้าขุนผู้ใดแล้ ล้มตายหายกว่า เหย้าเรือนพ่อเชื้อเสื้อคํามัน ช้างขอลูกเมียเยีย
ข้าว ไพร่ฟ้าข้าไท ป่าหมากป่าพลูพ่อเชื้อมัน ไว้แก่ลูกมันสิ้น ไพร่ฟ้าลูกเจ้าขุน
ผแิ ลผิดแผกแสกว้างกัน สวนดูแท้แล้ จึ่งแล่งความแก่ขาด้วยชื่อ บ่เข้าผู้ลักมักผู้
ซ่อน เห็นข้าวท่านบ่ใคร่พีน เห็นสินท่านบ่ใคร่เดือด คนใดขี่ช้างมาหาพาเมือง
มาสู่ช่อยเหนือเฟื้อกู้ มันบ่มีช้างบ่มีม้า บ่มีปั่วบ่มีนาง บ่มีเงือนบ่มีทอง ให้แก่
มัน ช่อยมันตวงเป็นบ้านเป็นเมือง ได้ข้าเสือกข้าเสือ หัวพุ่งหัวรบก็ดี บ่ฆ่าบ่ตี
ในปากประตูมีกะดิ่งอันณื่งแขวนไว้หั้น ไพร่ฟ้าหน้าปก กลางบ้านกลางเมือง มี
ถ้อยมีความ เจ็บท้องข้องใจ มันจักกล่าวเถิงเจ้าเถิงขุนบ่ไร้ไปลั่นกะดิ่งอันท่าน
แขวนไว้ พอ่ ขุนรามคาํ แหงเจา้ เมืองได้

7/24/21 (ศิลาจารึกหลักที่ ๑ : พอ่ ขนุ รามคําแหงมหาราช)

คาํ ศพั ท์ คาํ ศพั ท์

เกลือ่ นเข้า ความหมาย
ขน้ึ ใหญ่
เงือน เคลื่อนทัพเข้า เคล่อื นพลเข้า
จกอบ
เตบิ โตข้นึ มีอายมุ ากขน้ึ
ช่วั
ช่องมนั ตวงเป็นบา้ น เงิน
ได้ขา้ เสอื กขา้ เสือ ภาษี
หัวพุ่งหวั รบ บ่ฆา่ บ่ตี ชว่ งระยะเวลาหนึง่
ช่วยเหลือเขาสร้างบา้ นสรา้ งเมือง
ไดช้ า้ งได้งวง จบั ข้าศึกไดจ้ ากการรบกไ็ ม่ฆ่าไม่ตี ไม่ทาํ ทารุณกรรมใด ๆ

7/24/21 จับชา้ งได้

คําศพั ท์ คําศพั ท์ (ตอ่ )

ไดป้ วั่ ไดน้ าง ความหมาย

ตหี นงั วงั ชา้ ง ได้บา่ วไพร่ บริวาร ทัง้ ชายหญงิ
เตยี มแต่ (ปัว่ หมายถงึ บา่ ว ชายหน่มุ , นาง หมายถึง ผู้หญงิ )
ท่ จบั ชา้ ง คล้องช้าง
ทงั้ กลม ตั้งแต่
ตี รบพงุ่ กวาดต้อน การต่อสูโ้ ดยใช้ส่วนต่าง ๆ ของรา่ งกายเป็นอาวธุ
บเ่ ข้าผูล้ ักมักผซู้ ่อน ทัง้ หมด ท้งั สิ้น
ผิดแผกแสกวา้ ง มคี วามยุติธรรมไม่เขา้ ขา้ งคนผดิ
หากแมน้ ว่า
เผือ เรา เราทง้ั เสอื ง

7/24/21

คําศพั ท์ คาํ ศพั ท์ (ต่อ)

พ่อเช้ือเสื้อค้า ความหมาย
พุ่ง
แพ้ บิดามารดา ผูส้ บื เช้อื สาย

เยียข้าว รบ
แล้
โสง เป็นภาษาถิน่ เหนอื หมายถงึ ชนะ
หัน้ ยงุ้ ข้าว
อนั ณื่ง จรงิ แท้
สอง
7/24/21 เป็นภาษาถิ่นเหนือ หมายถึง ตรงนน้ั
อันหนง่ึ

คณุ คา่ ด้านเนอื้ หา

ศลิ าจารกึ หลักท่ี ๑

กตู ่อช้างดว้ ยขนุ สามชน ตนกูพงุ่ ชา้ งขุนสามชนตวั ชอ่ื มาสเมอื งแพ้ ขุนสามชนพา่ ยหนี
พอ่ กูจึ่งขึ้นช่ือกูชื่อพระรามคาํ แหง เพอื่ กูพุ่งช้างขนุ สามชน...

เปน็ หลักฐานทางประวตั ิศาสตร์ท่ีสําคัญ ทีแ่ สดงให้ทราบว่า อาณาจกั รสุโขทยั มปี ฐมกษัตริย์ คอื
พ่อขุนศรีอนิ ทราทติ ย์ และมีพ่อขุนบานเมอื ง และพอ่ ขุนรามคาํ แหงมหาราช เป็นกษัตริย์ในลําดับถดั มา

นักเรยี นคดิ ว่า พอ่ ขนุ รามคาํ แหงมหาราชเป็นผู้จารกึ ศลิ าจารกึ หลักท่ี ๑ หรอื ไม่ เพราะเหตุใด

7/24/21

คุณค่าดา้ นเนื้อหา

ศิลาจารกึ หลักที่ ๑

...ในปากประตูมกี ะดงิ่ อันณง่ื แขวนไวห้ น้ั ไพร่ฟ้า
หนา้ ปก กลางบา้ นกลางเมอื ง มถี ้อยมคี วาม เจ็บท้อง
ขอ้ งใจ มักจักกลา่ วเถิงเจา้ เถงิ ขุนบ่ไร้ ไปลน่ั กะดิ่งอนั
ท่านแขวนไว้ พ่อขุนรามเจ้าเมอื งไดย้ ินเรียกเมือถาม
สวนความแกม่ ันด้วยซอ่ื ไพรใ่ นเมืองสุโขทยั นีจ้ ึ่งชม...

ให้ความรดู้ า้ นการปกครองตามหลกั นิตศิ าสตร์ โดยสมยั พ่อขุนรามคําแหงมหาราชมกี ารปกครองแบบพอ่ ปกครองลกู
พระองค์ทรงดูแลทกุ ข์สขุ ของราษฎรอย่างใกลช้ ิด มีการส่ันกระดิง่ ประตูเพือ่ ร้องเรยี น โดยมีพอ่ ขุนรามคําแหง
มหาราชทรงไต่สวนด้วยพระองคเ์ อง อนั เป็นกระบวนการยตุ ิธรรมทท่ี ุกคนตา่ งยอมรบั

นักเรียนคิดว่า กระบวนการยุติธรรมในสมัยสโุ ขทัยมคี วามเทีย่ งตรงหรือไม่ เพราะเหตใุ ด

7/24/21

คณุ ค่าดา้ นวรรณศิลป์

ศลิ าจารกึ หลักท่ี ๑

...ในน้าํ มีปลา ในนามีข้าว เจา้ เมืองบ่เอาจกอบในไพร่ ลูทา่ งเพอ่ื นจูงวัวไปค้า ขมี่ า้ ไปขาย...
เปน็ รอ้ ยแก้วท่ีใชภ้ าษาไดอ้ ย่างมจี ังหวะและมสี ัมผสั คล้องจอง

ทาํ ให้สามารถจดจําไดง้ ่ายและทําใหผ้ ู้อา่ นรสู้ กึ เพลินเพลนิ และเกดิ จนิ ตภาพชัดเจน

7/24/21

คุณค่าด้านสังคม

ศิลาจารกึ หลกั ที่ ๑

ในน้าํ มีปลา ในนามีข้าว...ป่าพร้าว
ก็หลายในเมอื งน้ี ป่าลางกห็ ลายใน
เมอื งน้ี

ใครจกั ใคร่ค้าชา้ ง คา้ ใครจักใครค่ ้า
มา้ คา้ ใครจักใคร่คา้ เงอื นค้าทองคา้ ...

สะท้อนวถิ ชี วี ติ ของประชาชนในสมยั สุโขทยั
ซ่งึ ประชาชนสว่ นใหญ่ทําการเกษตร การประมงเพ่ือดํารงชวี ิต และมีการค้าขายเสรี

ชวี ติ ของประชาชนในสมัยสุโขทัยเหมอื นปจั จบุ นั หรอื ไม่ อยา่ งไร

7/24/21

สรุปบทเรียน

ใจความสาํ คญั ส่งิ ท่ไี ด้ ข้อคิดศิลาจารึกดา้ นท่ี ๑

ศิลาจารกึ หลกั ท่ี ๑ ตอนท่ี ๑ ความรู้ • ความกตัญญตู อ่ บดิ า มารดา
และผู้มพี ระคณุ
พระราชประวตั ิพ่อขนุ รามคาํ แหงมหาราช ความรงุ่ เรอื ง ประวัติศาสตร์การปกครอง
อาณาจักรสุโขทัย ประชาชนมกี ารคา้ แบบเสรี ในสมัยสุโขทัย หรือสมัยของ • ความรักใครผ่ กู พันระหวา่ งพนี่ อ้ ง
พ่อขุนรามคําแหงมหาราช • ระบบการปกครอง/การดูแล
ศลิ าจารกึ หลักท่ี ๑ ตอนท่ี ๒ พระราชประวัติของพ่อขุน
รามคาํ แหง
อาณาจักรสโุ ขทัยมกี ารสร้างวดั สร้างพระแท่น
และประดษิ ฐ์ตัวอกั ษรไทย

ศลิ าจารึกหลักที่ ๑ ตอนท่ี ๓

พอ่ ขุนรามคาํ แหงมหาราชทรงมีพระปรชี าสามารถ
และขยายอาณาเขตเมืองได้กว้างไกล

7/24/21

ครูเจตรนิ ทร* ขาวน/ยุ
7/24/21 กลม3ุ สาระการเรียนรภ/ู าษาไทย โรงเรยี นสตรีศรีสรุ โิ ยทัย