จุลสารงานใหม่ - PDF Flipbook

105 Views
16 Downloads
PDF 723,620 Bytes

Download as PDF

REPORT DMCA

---

ชื่อหนังสือ : ภูมิแพ้ ภัยใกล้ตัวที่ไม่ควรแพ้ เรื่องและภาพ : กรณิกา สร้อยพุดตาน อาจารย์ที่ปรึกษา : ดร. โสภิตา สุวุฒโฑ

อ้างอิง : https://www.doctorraksa.com/th-TH/blog/allergy https://www.siphhospital.com/th/news/article/share/608 https://www.bbc.com/thai/features-47343941 https://amprohealth.com/magazine/allergy/ :

Question?

ĵĚûėİĘīĴĕŤ ėĩĠĩĤĨþøěĠijĚĬęøĞţĩ

Allergy



ijøīċÿĩøėĩĞħėİĘīķĞijøīĐ ĎĪĶĢŤĘĬĒĆīøīĚīęĩ ČĤđġĐĤþČţĤġīĻþijĚŤĩČţĩþĹ ĘĩøøĞţĩĒøČī ĎĪĶĢŤijøīċĤĩøĩĚûĨĐ ķĤÿĩĘēĮĻĐùĭļĐ

ĂĭĻþijøīċÿĩøġĩĚĎĬĻĕđ ķċŤĶĐāĬĞīČĒĚħÿĪĞĨĐ ijāţĐĔįŞĐĜħĤĤþijøġĚ ĤĩĢĩĚ

ĂĭĻþēİŤĒŞĞęĵĚûĐĬļÿħĘĬĤĩøĩĚĴČøČţĩþøĨĐĴĜħûĞĩĘĚįĐĴĚþķĘţijĎţĩøĨĐ ijĕĚĩħāĐīċùĤþġĩĚøţĤėİĘīĴĕŤĎĬĻķċŤĚĨđĴĜħ øĩĚČĤđġĐĤþùĤþĚţĩþøĩęĴČţĜħûĐČţĩþøĨĐ

ĶĐĒĚħijĎğķĎęĵĚûėİĘīĴĕŤijĕīĻĘĘĩøùĭļĐ ijĎţĩijĘĮĻĤijĎĬęđøĨđĒśøţĤĐ



ijĕĚĩħĞīčĬāĬĞīČùĤþûĐķĎęijĒĜĬĻęĐķĒ ĒĚħāĩøĚĎĬĻijĕīĻĘùĭļĐ

đŤĩĐijĚĮĤĐĤĩğĨęĤęİţøĨĐĴĤĤĨċ ĎĪĶĢŤġħġĘĔįŞĐķĚ

ijĒūĐġĩĚøţĤėİĘīĴĕŤĎĬĻijĚĩġİċĢĚĮĤġĨĘēĨġ ijùŤĩġİţĚţĩþøĩęČĜĤċijĞĜĩ ęīĻþøĚħČįŤĐĶĢŤĚţĩþøĩęijøīċĤĩøĩĚĴĕŤùĭļĐ

ปัจจัยที่เสี่ยงกับภูมิแพ้ พันธุกรรม

การอยู่ในสภาพ แวดล้อม ที่มีควันบุหรี่

Mom

Dad

การติดเชื้อทางเดินหายใจ ส่วนล่างบางชนิด

การได้รับสารก่อภูมิแพ้ปริมาณมากตั้งแต่อายุยังน้อย

สาเหตุของโรคภูมิแพ้

สิ่งแวดล้อม ทำให้เกิดสารก่อภูมิแพ้ เข้าสู่ร่างกายของเรา ซึ่งสามารถเข้าสู่ร่างกาย ได้หลายทาง เช่น การหายใจ การสัมผัส สารก่อภูมิแพ้

พันธุกรรม สามารถถ่ายทอด ผ่านทางพันธุกรรมได้ ถ้าหาก พ่อหรือแม่เป็นภูมิแพ้ ก็จะเพิ่มโอกาส ให้ลูกเสี่ยงเป็นได้

สิ่งเเวดล้อม

การรับประทาน

ไรฝุ่น สปอร์ของเชื้อรา ขนสัตว์ ฝุ่นควันหรือมลภาวะทางอากาศ น้ำหอม อากาศเปลี่ยนแปลง ละอองเกสร

ที่อาจก่อให้เกิดสารก่อภูมิแพ้ นมวัว ไข่ดาว อาหารทะเลพวกสัตว์มีเปลือก ยาแก้อักเสบ

เริ่มต้นจากการสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้ เมื่อสารก่อภูมิแพ้เข้าสู่ร่างกาย

2

START 1

ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย จะตอบสนองสารก่อภูมิแพ้ โดยจะผลิตแอนติ บ อดี (Ig E) ขึ้นมาต่อสารก่อภูมิแพ้นั้นๆ

3 เมื่อร่างกายมีแอนติบอดีแล้ว ถ้าไปสัมผัสสารก่อภูมิแพ้อีกครั้ง ก็จะไปกระตุ้น Mast cell ให้หลั่งสารฮีสตามีน

Ig E

Histamine

4

ส่งผลให้เกิดอาการระคายเคืองต่ออวัยวะต่างๆ ในร่างกาย เช่น ผิวหนัง จมูก คอ ปอด จนมีอาการไอหรือจามหนักๆ

บริโภคอ าห า ร แบบไหน ทำให้ พ้

แ

รับประทานแต่อาหารทอด จะทำให้ร่างกายได้รับสารอนุมูลอิสระที่มากเกินไป ซึ่งจะส่งผลต่อการย่อยอาหารของกระเพาะอาหารและ กระตุ้นอาการแพ้ในส่วนต่างๆ ของร่างกาย

รับประทานอาหารรสจัด ทำให้อาการแพ้ของ ผู้ป่วยโรคระบบทางเดินหายใจอักเสบและ ผิวหนังอักเสบหนักกว่าเดิม

รับประทานปริมาณมากเกินไป อาจก่อให้เกิดอาการแพ้ของเส้นประสาทบริเวณทางเดินอาหาร ทำให้ลำไส้ผิดปกติ

รับประทานทุกอย่างที่ขวางหน้า การกินโดยที่ไม่เลือก สะสมสารมากๆ ก็เป็นต้นเหตุของโรคภูมิแพ้

Question?

ระบบทางเดินหายใจ ส่วนมากเกิดจากสารก่อภูมิแพ้ในอากาศ ทำให้มีอาการน้ำมูกไหล จาม คันจมูก หรือที่คนทั่วไปมักเรียกว่า

“ การแพ้อากาศ ’’ ถ้ามีอาการรุนแรงอาจเป็นโรคหอบหืดได้

ระบบผิวหนัง ทำให้เป็นผื่นลมพิษ ผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง สาเหตุใหญ่ของลมพิ ษ มักเกิดจากอาหารและยา ส่วนผื่นภู ม ิ แ พ้ ผ ิ ว หนั ง มักเกิดในเด็กที่มีพันธุกรรม ของโรคภูมิแพ้ในครอบครัว

ระบบทางเดินอาหาร สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจาก

การแพ้อาหาร

พวกนม ไข่ ถั่ว ปลา และกลุ่มอาหารทะเล ทำให้มีอาการปวดท้อง อาเจียน

ดวงตา

เกิดจากปัจจัยจากสิ่งแวดล้อมภายนอก เช่น ไรฝุ่น เชื้อรา คอนแทคเลนส์ ซึ่งภู ม ิ แ พ้ ท ี ่ เ ยื ่ อ บุ ต าขาว พบได้มากที่สุด ทำให้มีอาการคันตา ระคายเคือง ตาแดง ตาบวม

อาการแพ้และความรุนแรงจะแตกต่างกันไปแล้วแต่คน ซึ่งปฏิกิริยาที่ตอบสนองต่อสารก่อภูมิแพ้ มักจะเกิดตามอวัยวะที่มีการอักเสบ จากการกระตุ้นของสารก่อภูมิแพ้

มีผื่นขึ้นบริเวณผิวหนัง ผื่นแพ้ ลมพิษ คันตามผิวหนัง

มีอาการคัดจมูก น้ำมูกไหล จาม

มีอาการไอ แน่นหน้าอก หายใจมีเสียงหวีด โรคหอบหืด คันตา เคืองตา แสบตา น้ำตาไหล ตาแดง

ผู้ป่วยบางคนอาจมีอาการท้องเสีย อาเจียน น้ำหนักลดลง รวมทั้งมีภาวะซีดเกิดขึ้นได จึงจำเป็นต้องหมั่นสังเกตตนเองและ พบแพทย์เพื่อทำการตรวจอย่างละเอียด

มีอาการบวม รอบริมฝีปาก

มีอาการหอบ แน่นหน้าอก หายใจไม่คล่อง หายใจมีเสียงหวีด

กภูารทดสอบ มิแพ้ทาง ผิวหนัง

การทดสอบผิวหนัง หรือ skin prick test เพื่อตรวจหาว่าผู้ป่วยแพ้สารก่อภูมิแพ้ชนิดใดบ้าง โดยการนำน้ำยาสกัดจากสารก่อภูมิแพ้ต่างๆ มาทดสอบที่ผิวหนัง เพื่อให้ทราบว่าแพ้สารชนิดใด

้ไว ด ้ ไ พ แ ิ ม ู ภ ฉัยโรค จ ิ น ิ ว ่ ี ท ี ธ ิ าะสูง เป็นว พ เ ำ จ ม า มีคว ้ทันที ด ไ ล ผ บ ทรา

ทำง่าย ราคา ไม่แพง

ญ่ ห ใ ้ ู ผ ะ ล แ ในเด็ก ง ้ ั ึ้นไป ท ้ ข ี ด ป ไ 1 จ ุ ว ย ร า ต ที่มีอ ก ็ ด เ น ใ ภ์ จ ร ว ร ร ค ง ้ ั ต ต ม โดยนิย รตรวจในหญิง แต่ไม่คว

1

การทดสอบมี 2 วิธี วิธีสะกิด

ทดสอบโดยการหยบน้ำยา ลงบนผิวหนัง แล้วใช้เข็มสะกิด ลงบนผิวหนัง เป็นวิธีทท ี่ ำง่ายและเร็ว เสี่ยงต่อการแพ้ ทั่วร่างกายน้อย

2 วิธีฉีดเข้าผิวหนัง เป็นการฉีดน้ำยา เข้าผิวหนังเป็นจุดเล็กๆ

ซึ่งทำยากและใช้เวลาเยอะ เสี่ยงต่อการแพ้ทั่วร่างกาย ปัจจุบันใช้ทดสอบการแพ้ยา หรือแพ้พิษแมงกัดต่อย

ประโยชน์ของการทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนัง ทำให้ผู้ป่วยทราบว่าตัวเองแพ้สารชนิดใด มีสาเหตุมาจากโรคอะไร สามารถหลีกเลี่ยงสารที่ตัวเองแพ้ได้ ข้อควรระวัง : สำหรับผู้ที่มีอาการแพ้มาก อาจเกิดอาการแพ้ได้ แต่พบได้น้อยมาก เมื่อตรวจเสร็จควรนั่งรอดูอาการอย่างน้อย 30 นาที จึงกลับบ้านได้

โรคภูมิแพ้ที่พบ

เกิดจากเยื่อบุจมูกมีความไวต่อสิ่งกระตุ้นมากผิดปกติ โดยเฉพาะสารก่อภูมิแพ้ เกิดอาการคัน น้ำมูกไหล จาม และคัดจมูก เป็นโรคที่ไม่รุนแรง แต่ค่อนข้างมีผลต่อคุณภาพชีวิต ซึ่งถ้ารักษาไม่ดี อาจทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนตามมาได้

การรักษา การหลีกเลี่ยงหรือกำจัดสิ่งที่แพ้ การใช้ยาบรรเทาอาการ การฉีดวัคซีนภูมิแพ้ การผ่าตัด

เป็นการอักเสบเรื้อรังของเยื่อบุหลอดลม ร่วมกับความผิดปกติของหลอดลมที่ไวต่อสิ่งกระตุ้นต่างๆ มากกว่าปกติ มีอาการไอ มีเสมหะ แน่นหน้าอก หายใจไม่อิ่ม ส่วนใหญ่เป็นช่วงกลางคืนหรือหลังจากสัมผัสสารภูมิแพ้

การรักษา

มี 2 แบบ

การรักษาภาวะอักเสบเพื่อควบคุมอาการของโรคให้สงบลง การป้องกันอาการกำเริบด้วยการหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นต่างๆ ที่ทำให้เกิดอาการหอบหืด

เป็นโรคที่รักษาไม่หายขาด แต่สามารถควบคุมไม่ให้อาการกำเริบได้

โรคลมพิษ เกิดจากร่างกายมีปฎิกิริยาต่อสารก่อภูมิแพ้ โดยจะหลั่งสารฮิสตามีน เข้าสู่กระแสเลือดเป็นจำนวนมาก ทำให้หลอดเลือดฝอยขยายตัว มีพลาสมาหรือน้ำเลือดซึมออกมาในผิวหนัง จนทำให้เกิดผื่นนูนแดงที่ผิวหนังขึ้น

อาการ : เป็นผื่นแดง นูน คัน และมีขนาดต่างกันออกไป ในบางรายนอกจากมีผื่นขึ้นแล้วอาจมีอาการบวมได้ที่ ริมฝีปาก เปลือกตา แขน ขา ถ้าบวมที่กล่องเสียงจะทำให้หายใจลำบากและเป็นอันตรายได้

ผื่นแดง อาการคัน บวม

การป้องกัน : สังเกตและจดบันทึก

อาการเมื่อมีผื่นขึ้น เวลา อาหาร ที่รับประทาน เพื่อหาสาเหตุของอาการ และหลีกเลี่ยงสิ่งเหล่านั้น ถ้าหาก เป็นมากหรือเรื้อรังควรพบแพทย์

*เมื่อเป็นลมพิษ และมีอาการแน่นหน้าอก หายใจลำบาก ควรรีบไปพบแพทย์โดยด่วน

โรคภูมิแพ้อากาศ เกิดจากเยื่อบุโพรงจมูกสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้และอากาศที่เปลี่ยนแปลงบ่อยๆ จนเกิดการระคายเคืองส่งผลให้โพรงจมูกอักเสบ มีอาการน้ำมูกไหล จาม คัดจมูก

อาการ : น้ำมูกไหลโดยน้ำมูกมีสีใส จาม คันในจมูก คัดจมูก เสียงขึ้นจมูก

การรักษา ควรเริ่มจากต้นเหตุ โดยหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้และ ดูแลสุขภาพให้แข็งแรงรวมถึงควรปรึกษาแพทย์ เพื่อตรวจวินิจฉัยโรค ซึ่งมีรักษาหลากหลายวิธี รับประทานยา เพื่อลดอาการแพ้ ฉีดวัคซีนภูมิแพ้

โรคภูมิแพ้ผิวหนัง มักเกิดร่วมกับโรคภูมิแพ้ระบบทางเดินหายใจ ซึ่งโรคนี้เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ที่ตอบสนองต่อสิ่งเร้าต่างๆ ไวกว่าปกติ ทำให้เกิดอาการแพ้ อาการ : ผื่นแดง แห้งเป็นขุย ผิวแห้ง คันง่าย

การรักษาขึ้นอยู่กับความรุนแรงของโรค ซึ่งถ้ามีอาการรุนแรงมาก แพทย์อาจพิจารณา ให้รับประทานยาสเตียรอยด์หรือฉายแสงอัลตราไวโอเลต ที่เรียกว่า Phototherapy ซึ่งช่วยกดภูมิในร่างกาย ไม่ให้ไวต่อสิ่งแวดล้อม

โรคภูมิแพ้อาหาร เป็นปฏิกิริยาที่ระบบภูมิคุ้มกันตอบสนอง ต่ออาหารบางชนิดมากผิดปกติ ซึ่งสาเหตุอาจเกิดจาก อายุ หอบหืดหรือแพ้อาหารเช่น นมวัว ไข่ไก่ ปลา ถั่ว อาการ : จะเกิดขึ้นภายในไม่กี่นาทีไปจนถึง 6 ชั่วโมง หลังรับประทานอาหาร เช่น ชา มีผื่นคันเหมือนเป็นลมพิษ วิงเวียนศีรษะ รู้สึกไม่สบาย และคลื่นไส้อาเจียน ดังนั้นผู้ที่เป็นภูมิแพ้ทางอาหาร ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่ทำให้เกิดอาการแพ้ อ่านฉลากสินค้าก่อนทุกครั้ง ระวังการสั่งอาหารในร้าน

Question โรคภูมิแพ้รุนแรงแค่ไหน หายเองได้มั้ย? Ans. โรคภูมิแพ้ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถทำให้อาการดีขึ้นได้ ผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงการสัมผัสสาร หรือสิ่งที่ก่อให้เกิดภูมิแพ้ หมั่นออกกำลังกายเป็นประจำ พักผ่อนให้เพียงพอ ควรล้างจมูกด้วยน้ำเกลือเป็นประจำเมื่อมีน้ำมูกเรื้อรัง

ผลกระทบและภาวะแทรกซ้อน อาการโรคภูมิแพ้

อาการของผู้ป่วยโรคภูมิแพ้ หากปล่อยทิ้งไว้นานๆ จนเรื้อรัง มีโอกาสเสี่ยงต่อการมีโรคแทรกซ้อน ซึ่งโรคแทรกซ้อนที่มักพบเห็นได้บ่อยครั้ง ได้แก่

ไซนัสอักเสบ

มีอาการ นอนกรน

ผิวหนัง ติดเชื้อ

คออักเสบ

ริดสีดวงจมูก

ปอดอุดกั้น เรื้อรัง

มีอาการ ไอเรื้อรัง

หูชั้นกลาง อักเสบ

วัคซีน

ภูมิแพ้

วั ค ซี น ภู ม ิ แ พ้ เป็นวิธีรักษาที่ช่วยให้ผู้ป่วยแพ้สารก่อภูมิแพ้น้อยลง โดยฉีดเข้าใต้ผิวหนัง ใช้เวลาการรักษาประมาณ 3-5 ปี เพื่อให้เกิดภูมิคุ้มกันในร่างกาย และช่วยลดอาการ ลดการใช้ยาได้

เหมาะกับใคร? ผู้ป่วยโรคเยื่อบุจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ ผู้ป่วยที่ไม่สามารถควบคุมอาการด้วยยาได้ ผู้ที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ได้ ผูุ้ที่แพ้แมลงอย่างรุนแแรง

ผลข้างเคียงจาการฉีดอาจมีอาการแพ้ ตัวแดงหรือหายใจลำบาก ผู้ป่วยควรนั่งรอสังเกตอาการประมาณ 30 นาที จึงกลับบ้านได้

หลีกเลี่ยง อาหารที่มีความเสี่ยง ต่อการแพ้ หลีกเลี่ยงควัน สิ่งระคายทางระบบหายใจให้มากที่สุด

หลีกเลี่ยง สารก่อภูมิแพ้ในบ้าน

หลีกเลี่ยงการติดเชื้อ ระบบการหายใจ

ให้ทารกดื่มนมแม่ เพราะมีภูมิคุ้มกันสูง

กลุ ่ ม อาหารต้ า นภู ม ิ แ พ้

กลุ่มโปรตีน มีกรดอะมิโน ที่สามารถสร้างภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย เช่น เนื้อสัตว์ อกไก่

วิตามิน C ช่วยในการยับยั้งการหลั่งสาร “ฮิสตามีน” เช่น ผลไม้สีส้ม เหลืองและในผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว

วิตามิน A ช่วยในการสร้างเนื้อเยื่อและบำรุงเนื้อเยื่อ ช่วยปรับสมดุลของระบบภูมิคุ้มกันทางเดินหายใจและทางเดินอาหาร

โอเมก้า 3 ช่วยปรับสมดุลของภูมิคุ้มกันในร่างกายให้ทำงานอย่างปกติ แต่ถ้าผู้ป่วยแพ้อาหารทะเล ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่ทำให้แพ้

“โรคภูมิแพ้” โรคใกล้ตัวที่ไม่ควรมองข้าม วิธีป้องกันและการดูแลตัวเอง รวมถึงโรคที่เกี่ยวกับภูมิแพ้ได้รวมไว้ที่นี่แล้ว